Οι περισσότεροι νιώθουν απέχθεια βλέποντας το έντομο να περιφέρεται πάνω από το πιάτο τους, αλλά πόση ζημιά μπορεί πραγματικά να προκαλέσει μια και μόνο οικιακή μύγα;
Σύμφωνα με τον Κέβιν Βερστρέπεν, γενετιστή και μικροβιολόγο στο Ινστιτούτο Βιοτεχνολογίας της Φλάνδρας και στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λέουβεν, το ερώτημα αυτό έχει δύο βασικές πτυχές:
Πρώτον, πόσα μικρόβια μεταφέρει συνήθως μια μύγα; Και δεύτερον, πόσα χρειάζονται για να αρρωστήσει ένας άνθρωπος;
Πόσα μικρόβια μεταφέρει μια μύγα του σπιτιού;
Πολλές έρευνες έχουν προσπαθήσει να δώσουν απάντηση. Σε ιαπωνική μελέτη του 1999, οι επιστήμονες εξέθεσαν μύγες σε παθογόνα στελέχη του Escherichia coli [μικρόβιο που ευθύνεται συνήθως για την ουρολοίμωξη] και κατέγραψαν πόσα βακτήρια μπορούσαν να διασπείρουν έως και τέσσερις ημέρες μετά τη σίτισή τους.
Διαπιστώθηκε ότι τη δεύτερη ημέρα, το 80% των μυγών «έσπειρε» περίπου 100 αποικίες E. coli σε πειραματικά τρυβλία. Οι ερευνητές συμπέραναν ότι τα βακτήρια μπορούσαν να επιβιώσουν στο πεπτικό σύστημα των μυγών για μέρες και να μεταδοθούν είτε μέσω επαφής είτε μέσω περιττωμάτων.
Σε άλλη μελέτη, υπό την καθοδήγηση του ερευνητή της αμερικανικής FDA, Αντόνιο ντε Χεσούς, εξετάστηκε πόση ποσότητα E. coli μπορεί να μεταφέρει μια μύγα από μολυσμένο φαγητό σε καθαρή επιφάνεια.
Οι επιστήμονες βρήκαν ότι περίπου οι μισές μύγες έφεραν ανιχνεύσιμη ποσότητα βακτηρίων -πάνω από 50 ζωντανά κύτταρα (CFU)- και ότι κάθε μύγα μπορούσε να μεταδώσει από 30 έως και 40.000 βακτηριακά κύτταρα κάθε φορά που προσγειωνόταν.
Πόσα μικρόβια αρκούν για να αρρωστήσουμε;
Θεωρητικά, εξηγεί ο Βερστρέπεν, «αρκεί ένα και μόνο βακτηριακό κύτταρο για να προκαλέσει ασθένεια». Πειραματικά, όμως, είναι δύσκολο να αποδειχθεί, καθώς δεν μπορεί να γίνει δοκιμή σε ανθρώπους.
Μια ιαπωνική μελέτη του 2011 που ανέλυσε δεδομένα από επιδημίες τροφικών δηλητηριάσεων, εκτίμησε ότι για να προκληθεί ασθένεια από το εντεροτοξινογόνο E. coli (η συχνότερη αιτία διάρροιας των ταξιδιωτών) χρειάζεται να καταποθεί ποσότητα από 25 έως 1.000 μικροβιακά κύτταρα. Αντίθετα, για το E. coli που παράγει τη θανατηφόρα τοξίνη Shiga, η μολυσματική δόση είναι πολύ χαμηλότερη, από 2 έως 9 κύτταρα.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο
Η πιθανότητα να νοσήσει κάποιος εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως ο χρόνος που τα βακτήρια έχουν στη διάθεσή τους να πολλαπλασιαστούν.
Αν μια μύγα καθίσει στο φαγητό τη στιγμή που το τρως, εξηγεί ο επιστήμονας, «δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος, γιατί το φαγητό είναι ζεστό και τα μικρόβια δεν προλαβαίνουν να αναπτυχθούν». Αν όμως το φαγητό παραμείνει εκτεθειμένο, ειδικά σε θερμό περιβάλλον, τότε τα μικρόβια μπορεί να πολλαπλασιαστούν και να παράγουν τοξίνες.
Η καταγωγή της μύγας παίζει ρόλο
Σε μελέτη του 2019, η ομάδα του Βερστρέπεν συνέκρινε τα μικροβιώματα μυγών που ζούσαν σε σπίτια, νοσοκομεία και φάρμες στο Βέλγιο και τη Ρουάντα. Διαπιστώθηκε ότι το εσωτερικό μικροβίωμα των μυγών ήταν παρόμοιο ανεξάρτητα από το περιβάλλον τους, αλλά τα βακτήρια στην εξωτερική τους επιφάνεια διέφεραν σημαντικά, ένδειξη πως ό,τι υπάρχει εκεί που προσγειώνεται η μύγα μπορεί εύκολα να «κολλήσει» πάνω της και να μεταφερθεί αλλού.
Πόσο πρέπει να ανησυχούμε;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, για τα άτομα με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, μια μύγα που κάθεται στιγμιαία στο φαγητό δεν αποτελεί σοβαρή απειλή, ακόμα κι αν κάποιος καταπιεί κατά λάθος μια ολόκληρη μύγα.
«Ίσως να περάσετε λίγες ώρες με στομαχικές διαταραχές, αλλά δύσκολα θα χρειαστεί να φοβηθείτε για τη ζωή σας», λέει ο Βερστρέπεν.
